નેપાળ દેશની માહિતી Nepal Country Information in Gujarati

Nepal Country Information in Gujarati નેપાળ એ દક્ષિણ એશિયામાં આવેલું એક હિમાલયી દેશ છે, જે ઉત્તરમાં ચીન (તિબેટ) અને દક્ષિણ, પૂર્વ અને પશ્ચિમમાં ભારત સાથે સરહદ ધરાવે છે. તેની રાજધાની કાઠમંડુ છે, જે તેની સાંસ્કૃતિક અને ઐતિહાસિક ઓળખ માટે પ્રસિદ્ધ છે.

નેપાળનું મુખ્ય આકર્ષણ એવરેસ્ટ પર્વત (સગરમાથા) છે, જે વિશ્વનું સર્વોચ્ચ શિખર (8,848.86 મીટર) છે. આ ઉપરાંત, નેપાળમાં અનેક હિમાલયી પર્વતો, બૌદ્ધ અને હિન્દૂ મંદિરો, તથા કુદરતી સૌંદર્ય જોવા મળે છે. પશુપતિનાથ મંદિર, લુમ્બિની (ગૌતમ બુદ્ધનું જન્મસ્થળ) અને પોખરા જેવાં સ્થળો વિશ્વપ્રસિદ્ધ છે.¹

આર્થિક રીતે, નેપાળનું મુખ્ય આધાર કૃષિ, પર્યટન અને રેમિટન્સ (વિદેશમાં કામ કરતા નાગરિકો દ્વારા મોકલાયેલા પૈસા) છે. અહીં ધાન્ય, મકાઈ, ચા અને કૉફી જેવા પાકોનું ઉત્પાદન થાય છે. નેપાળમાં મુખ્ય રીતે હિંદૂ અને બૌદ્ધ ધર્મનું પ્રભુત્વ છે. લોકોની ભાષા નેપાળી છે, અને સ્થાનિક સ્તરે અન્ય બોલીઓ પણ પ્રચલિત છે. તેના કુદરતી સૌંદર્ય, ધાર્મિક પરંપરાઓ અને ઐતિહાસિક મહત્વને કારણે, નેપાળ દુનિયાભરમાં એક લોકપ્રિય પ્રવાસન સ્થળ છે.²

નેપાળ દેશની માહિતી Nepal Country Information in Gujarati

વિશેષતા	માહિતી
દેશનું નામ	નેપાળ (Nepal)
રાજધાની	કાઠમંડુ
સત્તાવાર ભાષા	નેપાળી
મુખ્ય ધર્મ	હિંદૂ અને બૌદ્ધ
કુલ વસ્તી	આશરે 3 કરોડ (અંદાજિત)
ક્ષેત્રફળ	1,47,516 ચોરસ કિમી
પ્રસિદ્ધ પર્વત	માઉન્ટ એવરેસ્ટ (8,848.86 મીટર)
મુખ્ય નદીઓ	કાલીગંડકી, બાગમતી, કોશી, ગંડકી
આર્થિક ક્ષેત્રો	કૃષિ, પર્યટન, રેમિટન્સ
મુખ્ય પર્યટન સ્થળો	લુમ્બિની, પશુપતિનાથ મંદિર, પોખરા, ચિતવન નેશનલ પાર્ક
રાષ્ટ્રીય ચલણ	નેપાળી રૂપીયા (NPR)
પડોશી દેશો	ભારત (દક્ષિણ, પૂર્વ, પશ્ચિમ), ચીન (ઉત્તર)
પ્રસિદ્ધ તહેવારો	દશૈં, તિહાર, હોળી, બુદ્ધ જયંતી

નેપાળનો ઇતિહાસ

નેપાળનો ઈતિહાસ ઘણો જૂનો છે. તેનું નામ સાતમી સદીના ચીની પ્રવાસી હ્યુએન ત્સાંગને આભારી છે. તેમના પ્રવાસ દરમિયાન તેમણે ‘ની-પો-લા’ ભૂમિ વિશે જે કંઈ સાંભળ્યું તે લખી નાખ્યું.

છતાં 18મી સદી સુધી, વર્તમાન રાજ્યનો ઇતિહાસ કાઠમંડુ ખીણ પર કેન્દ્રિત હતો. આ ખીણ પ્રાગૈતિહાસિક સમયમાં ઉદ્ભવ્યું હતું. એક દંતકથા અનુસાર, કાઠમંડુ ખીણ એક સમયે એક વિશાળ પવિત્ર તળાવ હતું. પ્રથમ બૌદ્ધ વિપાસુરીએ આ તળાવની મુલાકાત લીધી હતી. તેણે સરોવરમાં કમળનું બીજ ફેંક્યું.³

તે બીજ 80,000 વર્ષ પછી વિકસિત થયું. ત્યારે બીજી એક બૌદ્ધ મંજુશ્રી આ જગ્યાએ આવી. પોતાના જ્ઞાનની તલવારથી તેણે આ તળાવને તેના સૌથી નીચા સ્તરે ઘટાડી દીધું. આ રીતે તેઓએ વર્તમાન ખીણની રચના કરી. તે બૌદ્ધ તીર્થયાત્રીઓ માટે પવિત્ર સ્થળ બની ગયું છે. મંજુશ્રીએ આ ખીણમાં સ્તૂપ પણ બનાવ્યો હતો.⁴

નેપાળની સંસ્કૃતિ અને પરંપરા

નેપાળની મહાન સંસ્કૃતિ હસ્તકલા, શિલ્પ, ચિત્ર, સંગીત અને નૃત્યમાં તેની શ્રેષ્ઠતા માટે પણ પ્રખ્યાત છે. સાહિત્યમાં ભાનુભક્ત, મોતીરામ અને લેખનાથ પૌડ્યાલ જેવા કવિઓના નામ સૌથી વધુ પ્રખ્યાત છે. સંગીત નેપાળની મુખ્ય ધમની રહી છે. ગાયની તરીકે ઓળખાતા વ્યાવસાયિક સંગીતકારો એક સમયે દરેક જગ્યાએ જોવા મળતા હતા. કેટલાક નેપાળી નૃત્યો કુમારી નૃત્ય, મંજુશ્રી નૃત્ય અને વજ્રયોગિની નૃત્ય છે.⁵

નેપાળના પ્રસિદ્ધ પર્યટન સ્થળો

નેપાળ તેની કુદરતી સુંદરતા, હિમાલયી પર્વતો અને ધાર્મિક સ્થળો માટે વિશ્વભરમાં પ્રસિદ્ધ છે.

1. માઉન્ટ એવરેસ્ટ (સગરમાથા) – નેપાળમાં વિશ્વનું સૌથી ઊંચું પર્વત માઉન્ટ એવરેસ્ટ (8,848.86 મીટર) આવેલું છે. હરવર્ષે હજારો પર્વતારોહકો અને પ્રવાસીઓ અહીં આકર્ષાઈ આવે છે.⁶
2. કાઠમંડુ – રાજધાની શહેર કાઠમંડુમાં અનેક ઐતિહાસિક અને ધાર્મિક સ્થળો છે, જેમ કે પશુપતિનાથ મંદિર, સ્વયંભૂનાથ (મંકી ટેમ્પલ) અને હનુમાન ધોકા દરબાર સ્ક્વેર.⁷
3. લુમ્બિની – લુમ્બિની ગૌતમ બુદ્ધનું જન્મસ્થળ છે અને યુનેસ્કોની વિશ્વ વારસા સ્થળ તરીકે નોંધાયેલું છે. અહીં માયાદેવી મંદિર અને અનેક બૌદ્ધ વિહાર આવેલા છે.⁸
4. પોખરા – પોખરા નેપાળનું સૌંદર્યમય શહેર છે, જે ફેવા તળાવ, સરાંગકોટ, ધૌલાગિરી અને અન્નપૂર્ણા પર્વત શ્રેણી માટે જાણીતું છે.⁹
5. ચિતવન નેશનલ પાર્ક – આ નેશનલ પાર્ક જંગલી પ્રાણીઓ, ગેંડા, બંગાળ વાઘ અને વિવિધ પક્ષીઓ માટે પ્રખ્યાત છે. સાફારી અને જંગલ પ્રવાસ અહીંનું મુખ્ય આકર્ષણ છે.¹⁰

નેપાળના આ પર્યટન સ્થળો સાહસિક પ્રવાસ, ધાર્મિક પ્રવાસ અને કુદરતી સૌંદર્ય માટે વિશ્વભરમાં જાણીતા છે.

નેપાળના ધાર્મિક અને ઐતિહાસિક સ્થળો

નેપાળ એ ધાર્મિક અને ઐતિહાસિક રીતે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ દેશ છે. હિંદુ અને બૌદ્ધ ધર્મના અનેક પવિત્ર સ્થળો અહીં આવેલાં છે, જેમાં કાઠમંડુનું પશુપતિનાથ મંદિર એક મુખ્ય તીર્થસ્થળ છે. ભગવાન શિવને સમર્પિત આ મંદિર વિશ્વભરમાં હિંદુ ભક્તો માટે આકર્ષણ કેન્દ્ર છે. સ્વયંભૂનાથ (મંકી ટેમ્પલ), એક પ્રાચીન બૌદ્ધ સ્તૂપ, કાઠમંડુની ટેકરી પર વસેલું છે અને પ્રવાસીઓ માટે શાંતિભર્યું સ્થાન છે.¹¹

લુમ્બિની, જે ગૌતમ બુદ્ધનું જન્મસ્થળ છે, બૌદ્ધ ધર્મના અનુયાયીઓ માટે એક પવિત્ર સ્થળ છે. અહીં માયાદેવી મંદિર અને અનેક બૌદ્ધ વિહાર આવેલાં છે. પતન અને ભક્તપુર જેવા પ્રાચીન દરબાર સ્ક્વેર નેપાળની સમૃદ્ધ હસ્તકલા અને આર્કિટેક્ચર દર્શાવે છે. બુદ્ધનાથ સ્તૂપ, વિશ્વના સૌથી મોટા બૌદ્ધ સ્તૂપોમાંનું એક છે, જ્યાં હજારો ભક્તો અને પ્રવાસીઓ દર્શન કરવા આવે છે.¹²

આ બધા ધાર્મિક અને ઐતિહાસિક સ્થળો નેપાળની સંસ્કૃતિ અને પરંપરાનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે અને તેને એક મહત્વપૂર્ણ ધાર્મિક પર્યટન કેન્દ્ર બનાવે છે.

નેપાળી નવા વર્ષનો દિવસ

નેપાળીઓ તેમનું નવું વર્ષ સામાન્ય રીતે એપ્રિલના મધ્યમાં બૈસાખ મહિનાના પ્રથમ દિવસે ઉજવે છે. ખીણનો સૌથી રોમાંચક તહેવાર ભક્તપુરમાં થાય છે જે બિસ્કીટ ફેસ્ટિવલ તરીકે ઓળખાય છે. નવા વર્ષનો બીજો તહેવાર બાલકુમારી જાત્રા છે. પાટણમાં સૌથી મોટા વાર્ષિક તહેવારોમાંનો એક રાલો મચ્છેન્દ્રનાથ યાત્રા તરીકે ઓળખાય છે. હજુ પણ સૌથી મહત્વપૂર્ણ તહેવારો ઈન્દ્રજાત્રા અને ગજરાત્રી છે. તેવી જ રીતે, દશૈન અથવા દુર્ગા પૂજા આખા નેપાળમાં ઉજવવામાં આવે છે.¹³

ગોરખા સૈનિક: નેપાળ

નેપાળ તેની બહાદુરી માટે પણ પ્રખ્યાત છે. પ્રખ્યાત ગોરખા સૈનિકો આ દેશની ભેટ છે. તેમની હિંમત અને વફાદારી માટે જાણીતા, આ ખુકરી પહેરેલા સૈનિકોએ ઘણી લડાઈઓ અને યુદ્ધોમાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી છે.

માઉન્ટ એવરેસ્ટ વિશે

માઉન્ટ એવરેસ્ટ 8848 મી. નેપાળમાં છે. તેનું નામ 19મી સદીના બ્રિટિશ સર્વેયર જનરલ જ્યોર્જ એવરેસ્ટના નામ પરથી રાખવામાં આવ્યું છે. 1953 માં, એડમન્ડ હિલેરી અને ન્યુઝીલેન્ડના તેનઝિંગ નોર્ગે શેરપા શિખર પર પહોંચનારા પ્રથમ ક્લાઇમ્બર્સ હતા. 1975 માં, જાપાનની સુશ્રી જુન્કા તાબેઈ માઉન્ટ એવરેસ્ટ પર ચઢનાર પ્રથમ મહિલા હતા. વિશ્વના દસ સૌથી ઊંચા પર્વતોમાંથી, આઠ સંપૂર્ણપણે નેપાળમાં છે.¹⁴

આમ, પૃથ્વી પરના સૌથી ઊંચા પર્વતોની ગોદમાં વસેલું નેપાળ એક એવી ભૂમિ છે જ્યાં દેવતાઓ મનુષ્યોને મળે છે. હિમાલય એ ‘દેવતાઓનો વાસ’ છે. માઉન્ટ એવરેસ્ટને નેપાળી લોકો ‘સાગરમાથા’ તરીકે ઓળખે છે, જે મહાસાગરોની ભ્રમર છે. નેપાળ જેવી વિવિધતા ધરતી પરનો અન્ય કોઈ દેશ દેખાતો નથી. તે એક ભૂસ્તરશાસ્ત્રીય અજાયબી છે.

નેપાળ શેના માટે પ્રખ્યાત છે?

નેપાળ એ માઉન્ટ એવરેસ્ટનો દેશ છે, વિશ્વની સૌથી ઊંચી પર્વત શિખર અને ગૌતમ બુદ્ધનું જન્મસ્થળ – લુમ્બિની. પર્વતારોહણ અને અન્ય પ્રકારના સાહસ પ્રવાસન અને ઇકોટુરિઝમ મુલાકાતીઓ માટે મહત્વપૂર્ણ આકર્ષણો છે.

નેપાળમાં કયા ભગવાનની પૂજા થાય છે?

મોટા ભાગના અગ્રણી હિન્દુ તીર્થસ્થળો આ રાષ્ટ્રમાં સ્થિત છે. શિવને નેપાળના વાલી દેવતા તરીકે વ્યાપકપણે માનવામાં આવે છે. નેપાળ વિશ્વ પ્રસિદ્ધ પશુપતિનાથ મંદિરનું ઘર છે, જે યુનેસ્કોની વર્લ્ડ હેરિટેજ સાઇટ છે જ્યાં વિશ્વભરમાંથી હિન્દુઓ તીર્થયાત્રાના હેતુઓ માટે આવે છે.

નેપાળની વસતિ અને ભાષા

શું નેપાળ હિંદુ દેશ છે?

2021 ની વસ્તી ગણતરી મુજબ, નેપાળમાં હિંદુઓની વસ્તી આશરે 23,677,744 હોવાનો અંદાજ છે, જેમાં દેશની ઓછામાં ઓછી 81.19% વસ્તી છે, જે વિશ્વના કોઈપણ દેશના હિંદુઓની સૌથી વધુ ટકાવારી છે.

નેપાળમાં ભાષા કઈ છે?

નેપાળી 78% વસ્તી દ્વારા પ્રથમ અથવા બીજી ભાષા તરીકે બોલવામાં આવે છે અને તેને સત્તાવાર ભાષાનો દરજ્જો છે. અન્ય 121 ભાષાઓ તમામ માન્ય રાષ્ટ્રીય ભાષાઓ છે. મૈથિલી બીજી સૌથી વધુ બોલાતી ભાષા છે.

હિન્દુ ધર્મની સ્થાપના

નેપાળનો લેખિત ઇતિહાસ આઠમી અને સાતમી સદી બીસીઇના કિરાટી રાજવંશથી શરૂ થાય છે. કિરાટી રાજા મલંબરા મહાભારતના યુદ્ધમાં લડ્યા હતા. ગૌતમ બુદ્ધ તેમના શિષ્ય આનંદ સાથે આ ખીણમાં આવ્યા હતા. બૌદ્ધ ધર્મ અપનાવ્યા પછી, અશોક ધ ગ્રેટ લુમ્બિની, કાઠમંડુ આવ્યા અને પાટણના પાંચ સ્તૂપ બાંધ્યા. છેલ્લો કિરાટી રાજા ગસ્તી હતો જે 300 એડી માં લિચ્છવી દ્વારા પરાજિત થયો હતો. તેઓએ 550 થી વધુ વર્ષો સુધી શાસન કર્યું અને તેની સામાજિક-ધાર્મિક પરંપરાઓ સાથે હિન્દુ ધર્મની સ્થાપના કરી જે આજ સુધી ટકી રહી છે.¹⁵

અમાસુવર્મનનું શાસન

લિચ્છવીઓના અનુગામી ઠાકુર વંશની શરૂઆત 602 એડી માં રાજા અમાસુવર્મનથી થઈ હોવાનું કહેવાય છે. અમાસુવર્મનના શાસન દરમિયાન કલા, સંસ્કૃતિ, વેપાર અને વાણિજ્યનો વિકાસ થયો. તેમના વારસાને અન્ય ઠાકુર વંશ દ્વારા બદલવામાં આવ્યો – ખાસ કરીને 1043 એડીમાં નુવાકોટના ઠાકુરો અને 1042માં અન્ય રાજપૂત વંશ દ્વારા. આવા રાજકીય ઉથલપાથલને નેપાળનો અંધકાર યુગ કહેવામાં આવે છે, જે 1200 એડીમાં મલ્લાઓના મજબૂત નિયંત્રણ સુધી ચાલુ રહ્યો.

કાર્તિપુરના સ્થાપક

ગુણકામ દેવ (દસમી સદી), રાજપૂત રાજાઓમાંના એક, હાલના કાઠમંડુના કાર્તિપુરના સ્થાપક હતા. કાઠમંડુ શબ્દ કાષ્ઠમંડપ (દૈવી વૃક્ષ જેવું લાકડાનું માળખું) પરથી આવ્યો છે. મલ્લ કાળ 550 વર્ષ સુધી ચાલ્યો. તે કલા, સર્જનાત્મકતા અને એકતાનો સમય હતો. જો કે, છેલ્લા મલ્લ રાજા, યક્ષ મલ્લ (15મી સદી)ના સમયમાં, સામ્રાજ્યને અનેક આક્રમણોનો સામનો કરવો પડ્યો, ખાસ કરીને બંગાળના મુસ્લિમ શાસકો તરફથી. તેમના મૃત્યુ પછી કેન્દ્ર નબળું પડી ગયું. પરિણામે, 46 રાજ્યો ઉભરી આવ્યા. તેમાંથી ગોરખા સામ્રાજ્યનો શાહ વંશ સૌથી શક્તિશાળી સાબિત થયો અને 1768માં ગોરખાઓએ કાઠમંડુમાં શાહી મહેલ પર કબજો કર્યો.

નેપાળના ભારત સાથેના સંબંધો

બ્રિટિશ શાસન દરમિયાન નેપાળના ભારત સાથેના સંબંધો ક્યારેય મૈત્રીપૂર્ણ નહોતા. જો કે, નેપાળીઓ ગર્વથી કહે છે કે નેપાળમાં ક્યારેય બહારના લોકોનું વસાહત કે શાસન નહોતું. જો કે, તેઓએ મિત્રતાની સંધિ પર હસ્તાક્ષર કરવા પડ્યા અને 1816 પછી કાઠમંડુમાં બ્રિટિશ રેસિડેન્ટને સ્વીકારવું પડ્યું.

ધીરે ધીરે સત્તા રાજાના હાથમાંથી નીકળીને વડા પ્રધાનના હાથમાં આવી. છેવટે, 1846 માં, એક સેનાપતિ, જંગ બહાદુરે, ચાલાકીપૂર્વક પોતાને વડા પ્રધાન બનાવ્યા. બાદમાં જંગ બહાદુરે મહારાજાનું બિરુદ ધારણ કર્યું અને પોતાને રાણા કહેવા લાગ્યા. રાજા હવે પૃષ્ઠભૂમિમાં પાછો ફર્યો. રાણો દ્વારા 104 વર્ષનું શોષણકારી શાસન 1950 એડી માં સમાપ્ત થયું જ્યારે ભારતને રાણા અને રાજાઓ વચ્ચે શાંતિ સ્થાપિત કરવા માટે હસ્તક્ષેપ કરવો પડ્યો. ટૂંક સમયમાં એક નવું બંધારણ અપનાવવામાં આવ્યું જે હેઠળ રાજા નેપાળના બંધારણીય રાજા હતા અને નેપાળની એકતાના પ્રતીક હતા. 205 સભ્યોની વિધાનસભાના સભ્યો સીધા ઈલેક્ટોરલ કોલેજમાંથી ચૂંટાય છે.¹⁶

હિંદુ અને બૌદ્ધ ધર્મ

તાજેતરમાં, નેપાળ તેના દેશના રેકોર્ડ ઇતિહાસમાં સૌથી ખરાબ રક્તપાતનું સાક્ષી બન્યું જ્યારે સિંહાસનના વારસદારે તત્કાલીન રાજા સહિત શાહી પરિવારના નવ સભ્યોની હત્યા કરી. નેપાળમાં ઓછામાં ઓછી 36 ભાષાઓ અને બોલીઓ બોલાય છે. આવી જ વિવિધતા ધાર્મિક પ્રવૃત્તિઓ અને ધર્મોમાં જોવા મળે છે. સૌથી વધુ લોકપ્રિય ધર્મો હજુ પણ હિંદુ અને બૌદ્ધ ધર્મ છે.

નેપાળનું હવામાન અને પર્યાવરણ

નેપાળનું હવામાન તેનું ભૌગોલિક વૈવિધ્ય દર્શાવે છે. ઉત્તર ભાગમાં હિમાલયી વિસ્તાર છે, જ્યાં હિમવર્ષા અને તીવ્ર ઠંડી જોવા મળે છે. માઉન્ટ એવરેસ્ટ અને અન્ય ઊંચા શિખરો આ વિસ્તારનો ભાગ છે, જ્યાં શિયાળામાં તાપમાન હજીરા ડિગ્રીથી પણ નીચે ઉતરી જાય છે. મધ્ય પહાડી વિસ્તારમાં, જેમાં કાઠમંડુ અને પોખરા જેવા શહેરો આવે છે, ત્યાં સમશીતોષ્ણ હવામાન જોવા મળે છે, જે ઉનાળે ઓસપોસયુક્ત અને શિયાળે ઠંડુ હોય છે. દક્ષિણ ભાગમાં આવેલા તર્ઈ વિસ્તારમાં ઉનાળામાં તીવ્ર ગરમી અને ચોમાસામાં ભારે વરસાદ થાય છે.¹⁷

નેપાળનું પર્યાવરણ જૈવવિવિધતાથી સમૃદ્ધ છે, જેમાં હિમશિખરો, ઘાસઝાડવાળા મેદાનો અને જંગલોનો સમાવેશ થાય છે. કોશી, ગંડકી અને કર્ણાલી જેવી નદીઓ પર્યાવરણ માટે મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. ચોમાસાની સિઝન જૂનથી સપ્ટેમ્બર સુધી ચાલે છે, જે નદીઓમાં પાણીની સપાટી વધારવાનું કારણ બને છે. કુદરતી સૌંદર્ય અને વિવિધ હવામાન ક્ષેત્રોને કારણે, નેપાળ પ્રવાસીઓ અને પર્યાવરણપ્રેમીઓ માટે એક આકર્ષક દેશ છે.¹⁸

છેલ્લા શબ્દો

મને આશા છે કે તમને ઉપર જણાવ્યા મુજબ નેપાળ વિશેની માહિતી ગમી હશે. જો તમને ગમે તો તમારા મિત્રો સાથે શેર કરો, જો તમને કોઈ પ્રશ્ન હોય તો કોમેન્ટ માં ચોક્કસ પૂછો. આભાર

નેપાળ વિશે વારંવાર પૂછાતા પ્રશ્નો (FAQ)

બીજા દેશ વિશે જાણો:

• Bangladesh Country Information in Gujarati
• Bhutan Country Information in Gujarati

સંદર્ભ (Reference)

1. વિકીપીડિયા (નેપાળ દેશ પેજ) – https://en.wikipedia.org/wiki/Nepal ↩︎
2. વિશ્વ બેંક – નેપાળ દેશ પ્રોફાઈલ – https://data.worldbank.org/country/nepal ↩︎
3. નેપાળ સરકારની સત્તાવાર વેબસાઇટ – https://www.nepal.gov.np ↩︎
4. વિકીપીડિયા (નેપાળ દેશ પેજ) – https://en.wikipedia.org/wiki/Nepal ↩︎
5. વિકીપીડિયા (નેપાળ દેશ પેજ) – https://en.wikipedia.org/wiki/Nepal ↩︎
6. નેપાળ પર્યટન બોર્ડ – https://www.welcomenepal.com ↩︎
7. નેપાળ પર્યટન બોર્ડ – https://www.welcomenepal.com ↩︎
8. નેપાળ પર્યટન બોર્ડ – https://www.welcomenepal.com ↩︎
9. નેપાળ પર્યટન બોર્ડ – https://www.welcomenepal.com ↩︎
10. નેપાળ પર્યટન બોર્ડ – https://www.welcomenepal.com ↩︎
11. નેપાળ પર્યટન બોર્ડ – https://www.welcomenepal.com ↩︎
12. નેપાળ પર્યટન બોર્ડ – https://www.welcomenepal.com ↩︎
13. વિકીપીડિયા (નેપાળ દેશ પેજ) – https://en.wikipedia.org/wiki/Nepal ↩︎
14. નેપાળ પર્યટન બોર્ડ – https://www.welcomenepal.com ↩︎
15. વિકીપીડિયા (નેપાળ દેશ પેજ) – https://en.wikipedia.org/wiki/Nepal ↩︎
16. નેપાળ સરકારની સત્તાવાર વેબસાઇટ – https://www.nepal.gov.np ↩︎
17. હવામાન માહિતી માટે – નેપાળ મેટિયોરોલોજીકલ ડિપાર્ટમેન્ટ – https://www.mfd.gov.np ↩︎
18. નેપાળના વન અને પર્યાવરણ અંગે માહિતી – https://www.dof.gov.np ↩︎