India Country Information in Gujarati ભારતને હિન્દુસ્તાન, ભારતવર્ષ વગેરે જેવા અનેક નામોથી ઓળખવામાં આવે છે. ભારતને તેની સંસ્કૃતિ, તેની પરંપરાઓ અને તેના જીવન મૂલ્યો માટે વિશ્વનો શ્રેષ્ઠ દેશ કહેવામાં આવે છે. ભારત એશિયા ખંડ પર સ્થિત વિશ્વનો સાતમો સૌથી મોટો દેશ છે. આ વિવિધ ધર્મો અને સંપ્રદાયો ધરાવતો દેશ છે, જ્યાં હિન્દુ, મુસ્લિમ, શીખ, ખ્રિસ્તી જેવા અનેક ધર્મોના લોકો સાથે રહે છે.1
દિલ્હી ભારતની રાજધાની છે. કમળને ભારતનું રાષ્ટ્રીય ફૂલ કહેવામાં આવે છે, જ્યારે વાઘ ભારતનું રાષ્ટ્રીય પ્રાણી છે. રાષ્ટ્રીય ફળ કેરી છે. સારનાથ સ્થિત અશોકના સિંહ સ્તંભને ભારતનું રાષ્ટ્રીય પ્રતીક માનવામાં આવે છે. જન ગણ મન એ રવીન્દ્રનાથ ટાગોર દ્વારા લખાયેલ ભારતનું રાષ્ટ્રગીત છે. બંકિમ ચંદ્ર ચટ્ટોપાધ્યાય દ્વારા લખાયેલ વંદે માતરમ શ્લોક ભારતનું રાષ્ટ્રીય ગીત છે.2
ભારત દેશની માહિતી India Country Information in Gujarati
| વિશેષતા | માહિતી |
|---|---|
| દેશનું નામ | ભારત (India) |
| રાજધાની | નવી દિલ્હી |
| વિસ્તાર | 32,87,263 ચોરસ કિમી |
| રાજ્યોની સંખ્યા | 28 |
| કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો | 8 |
| સત્તાવાર ભાષા | હિંદી (અંગ્રેજી સહાયક ભાષા) |
| મુખ્ય નદી | ગંગા |
| સૌથી મોટું રાજ્ય (વિસ્તાર પ્રમાણે) | રાજસ્થાન |
| સૌથી વસ્તીધર રાજ્ય | ઉત્તર પ્રદેશ |
| પ્રધાનમંત્રી | નરેન્દ્ર મોદી |
| રાષ્ટ્રપતિ | દ્રૌપદી મુર્મુ |
| મુખ્ય ધર્મો | હિંદૂ, મુસ્લિમ, ખ્રિસ્તી, શીખ, બુદ્ધિ, જૈન વગેરે |
| મુખ્ય ઉદ્યોગો | કૃષિ, ટેકસ્ટાઈલ, આઈ.ટી., ઓટોમોબાઈલ, ફાર્માસ્યુટિકલ |
| પ્રસિદ્ધ સ્મારકો | તાજમહલ, કૂતુબ મિનાર, ઇન્ડિયા ગેટ, હવામહલ |
| મુખ્ય તહેવારો | દિવાળી, હોળી, ઈદ, ક્રિસમસ, પોંગલ |
ભારતનો ઇતિહાસ
જો આપણે ભારતની સંસ્કૃતિ અને તેની સમૃદ્ધિને સારી રીતે સમજવી હોય તો ભારતનો ઈતિહાસ જાણવો જરૂરી છે. ભારતનો ઈતિહાસ ખૂબ જ ગૌરવશાળી છે.
ઈતિહાસમાં તેને ગોલ્ડન બર્ડ કહેવામાં આવતું હતું કારણ કે તે સમયે અહીંના તમામ લોકો ખૂબ જ સમૃદ્ધ અને સમૃદ્ધ હતા. પરંતુ ધીરે ધીરે આ દેશ વિદેશીઓની દુષ્ટ નજર હેઠળ આવ્યો.બીજા દેશોમાંથી ઘણા લોકો વેપારના હેતુથી આ દેશમાં આવ્યા પરંતુ ધીમે ધીમે આ દેશમાં રહીને તેઓ આ દેશને અંદરથી ઉધઈની જેમ ખાવા લાગ્યા.3
ઘણા વિદેશી આક્રમણકારોએ દેશના જુદા જુદા ભાગો પર કબજો કર્યો અને વર્ષો સુધી અહીં શાસન કર્યું. દેશમાં 200 વર્ષથી વધુ સમય સુધી અંગ્રેજોનું શાસન હતું.પરંતુ મહાત્મા ગાંધી, ચંદ્રશેખર આઝાદ, ભગત સિંહ, સુભાષ ચંદ્ર બોઝ, રાજગુરુ અને આ ધરતી પર જન્મેલા અનેક મહાન ક્રાંતિકારીઓએ આ દેશને આઝાદ કરાવવા માટે પોતાના જીવનનું બલિદાન આપ્યું.
દેશને અંગ્રેજોથી આઝાદ કરાવવા માટે ઘણા સત્યાગ્રહો થયા, જેમાં સેંકડો ભારતીયોએ જીવ ગુમાવ્યા અને પછી 15 ઓગસ્ટ 1947ના રોજ દેશને અંગ્રેજોથી આઝાદી મળી. આપણો સ્વતંત્રતા દિવસ દર વર્ષે 15મી ઓગસ્ટે ખૂબ જ ધામધૂમથી ઉજવવામાં આવે છે.
ભારતનું ભૌગોલિક સ્થાન
ભારત એ દક્ષિણ એશિયામાં સ્થિત એક વિશાળ દેશ છે, જે ભૂગોળ અને પર્યાવરણના વિવિધતા માટે જાણીતો છે. ભારત 8° 4′ થી 37° 6′ ઉત્તર અક્ષાંશ અને 68° 7′ થી 97° 25′ પૂર્વ રેખાંશ વચ્ચે આવેલું છે. તે એશિયા ખંડનું સાતમું સૌથી મોટું દેશ છે, જેનું કુલ ક્ષેત્રફળ 32,87,263 ચોરસ કિલોમીટર છે.4
ભારત ઉત્તરે હિમાલય પર્વતમાળા, દક્ષિણમાં હિંદ મહાસાગર, પશ્ચિમમાં અરબ સાગર અને પૂર્વમાં બંગાળની ખાડી દ્વારા ઘેરાયેલું છે. ભારતની સીમાઓ પાકિસ્તાન, ચીન, નેપાળ, ભૂટાન, બાંગ્લાદેશ અને મ્યાનમાર સાથે જોડાયેલી છે.
ભૂગોળની દૃષ્ટિએ, ભારત પર્વતીય પ્રદેશો, ગંગા મેદાનો, વનવિસ્તારો, રણપ્રદેશો અને તટિય વિસ્તારોથી સમૃદ્ધ છે. આ ભૌગોલિક વૈવિધ્યતા ભારતના હવામાન, ખેતી અને આર્થિક પ્રવૃત્તિઓ પર મહત્ત્વપૂર્ણ અસર કરે છે.
ભારતના રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો
ભારતમાં 28 રાજ્ય અને 8 કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો છે. દરેક રાજ્યની પોતાની રાજધાની, સરકારી તંત્ર અને સંસ્કૃતિ હોય છે, જ્યારે કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો કેન્દ્ર સરકારના નિયંત્રણ હેઠળ હોય છે. રાજ્યોમાં મહારાષ્ટ્ર, ગુજરાત, રાજસ્થાન, ઉત્તર પ્રદેશ, તમિલનાડુ, કર્ણાટક, પશ્ચિમ બંગાળ અને અન્ય સામેલ છે. દરેક રાજ્યની અલગ ભાષા, પરંપરા અને વૈશ્વિક ઓળખ છે.5
કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં દિલ્લી, પુંડુચેરી, જમ્મુ-કાશ્મીર, લદ્દાખ, અંડમાન-નિકોબાર, દાદરા-નગર હવેલી, દમણ-દિવ અને લક્ષદ્વીપ સમાવિષ્ટ છે. દિલ્લી અને પુંડુચેરીને આંશિક સ્વાયત્ત સરકાર આપવામાં આવી છે, જ્યારે અન્ય પ્રદેશો કેન્દ્રશાસિત પ્રશાસન હેઠળ આવે છે. આ વિસ્તરણ ભારતની સાંસ્કૃતિક વિવિધતા, ભૂગોળ અને શાસન પદ્ધતિની સમૃદ્ધિને દર્શાવે છે.6
ભારતના ઐતિહાસિક સ્થળો
ભારતના ઐતિહાસિક સ્થળો ભારતનો ઈતિહાસ જણાવે છે. ભારતના દરેક ભાગમાં ઘણી પ્રાચીન ઇમારતો અને પ્રાચીન સ્થળો છે, જેમાંથી કેટલીક ખંડેર પણ છે. પરંતુ દરેક ઐતિહાસિક સ્થળ ભારતનો ઈતિહાસ ખૂબ જ અસરકારક રીતે જણાવે છે.
ભારતના વિવિધ ભાગોમાં ઘણા રાજાઓ દ્વારા શાસન કરવામાં આવ્યું હતું જેમણે તેમના શાસન દરમિયાન ઘણી ઇમારતો બનાવી હતી, જે આજે ભારત માટે એક સુંદર પર્યટન સ્થળ બની ગયું છે.
ભારતના ઐતિહાસિક રીતે સુંદર પર્યટન સ્થળોમાં તાજમહેલ, સુવર્ણ મંદિર, લાલ કિલ્લો, કુતુબ મિનાર, ફતેહપુર સીકરી, ખજુરાહો, અજંતા અને ઈલોરા ગુફાઓ, ચારમિનાર, બીવી કા મકબરા જેવા ઘણા સ્થળોનો સમાવેશ થાય છે.7
આ તમામ ઐતિહાસિક ઈમારતોનું નિર્માણ અલગ-અલગ રાજાઓના શાસન દરમિયાન કરવામાં આવ્યું હતું, જેના કારણે દરેક ઈમારતમાં અલગ-અલગ સ્થાપત્ય જોવા મળે છે.
ભારતના પ્રસિદ્ધ પર્યટન સ્થળો
ભારત તેની સંસ્કૃતિ, ઈતિહાસ અને પ્રાકૃતિક સૌંદર્ય માટે વિશ્વપ્રસિદ્ધ છે. અહીં વિવિધ પર્યટન સ્થળો છે, જે પ્રાચીન સ્મારકો, ધાર્મિક સ્થળો, પ્રાકૃતિક સ્થળો અને આધુનિક આકર્ષણોનો સમાવેશ કરે છે.
ઇતિહાસપ્રેમીઓ માટે, તાજમહલ (આગ્રા), કૂતુબ મિનાર (દિલ્લી), હવામહલ (જયપુર), ખજુરાહો મંદિરો (મધ્યપ્રદેશ) અને કોણાર્કનો સૂર્ય મંદિર (ઓડિશા) ખાસ આકર્ષણ ધરાવે છે. પ્રાકૃતિક પ્રેમીઓ માટે, હિમાલય, કાશ્મીર, મનાલી, કેરળના બેકવોટર્સ અને સુંદર બન મુખ્ય સ્થળો છે.8
આધુનિક પ્રવાસન માટે, મુંબઈ, બેંગલુરુ, દિલ્લી અને ગોવાની નાઈટલાઈફ અને બીચ પ્રખ્યાત છે. ધાર્મિક પ્રવાસન માટે વારાણસી, રામેશ્વરમ, અમૃતસર અને બોધગયા મહત્વપૂર્ણ સ્થળો છે. ભારતનું પર્યટન તેના ભૌગોલિક અને સાંસ્કૃતિક વૈવિધ્યને દર્શાવતું છે, જે દેશને વૈશ્વિક પ્રવાસન માટે આકર્ષક બનાવે છે.
ભારત એક કૃષિપ્રધાન દેશ છે
હાલમાં ભારતના અર્થતંત્રમાં ઘણા સ્ત્રોત સામેલ થઈ શકે છે પરંતુ તેનો મુખ્ય સ્ત્રોત કૃષિ છે. આજે પણ ભારતને કૃષિપ્રધાન દેશ કહેવામાં આવે છે કારણ કે સદીઓથી ભારતના લોકો ખેતીમાંથી પોતાનું ગુજરાન ચલાવે છે.
ભારતના જીડીપીમાં કૃષિનો ફાળો 15% હોવા છતાં, ભારતની અડધાથી વધુ વસ્તી કૃષિ પર નિર્ભર છે અને તે તેમના માટે રોજગારનો મુખ્ય સ્ત્રોત છે. ભારતમાં ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં રહેતા લોકો ખેતી કરે છે.9
ભારતમાં વિવિધ પ્રકારની માટી જોવા મળે છે, જેના કારણે અહીં તમામ પ્રકારના અનાજ, ફળ, ફૂલો ઉગાડવામાં આવે છે. ઘઉં, ચોખા, બાજરી, જુવાર, મકાઈ જેવા તમામ પ્રકારના અનાજ અને પાક અહીં ઉગાડવામાં આવે છે.
જો કે, ભારતના વિવિધ રાજ્યોમાં ચોક્કસ પ્રકારના અનાજ અથવા પાક વિપુલ પ્રમાણમાં ઉગાડવામાં આવે છે, જેમ કે ભારતના છત્તીસગઢ રાજ્ય કે જ્યાં ચોખાનું સૌથી વધુ ઉત્પાદન થાય છે. જ્યારે ઘઉંનું ઉત્પાદન પંજાબ અને ઉત્તર પ્રદેશમાં વધુ થાય છે. આસામ ચા માટે પ્રખ્યાત છે જ્યારે કેરળ મસાલા માટે પ્રખ્યાત છે.
ભારતમાં ઉજવાતા તહેવાર
ભારત વિવિધતામાં એકતા ધરાવતો દેશ છે. અહીં વિવિધ ધર્મના લોકો રહે છે અને તેથી આખા વર્ષ દરમિયાન અહીં વિવિધ પ્રકારના તહેવારો ઉજવવામાં આવે છે. અહીં દરેક ધર્મના લોકો તહેવારોનો આનંદ માણે છે.
મુસ્લિમોના પવિત્ર તહેવાર ઈદ પણ અહીં ઉજવવામાં આવે છે, જ્યારે હિન્દુઓના પવિત્ર તહેવારો દિવાળી, રક્ષાબંધન, હોળી પણ અહીં ઉજવવામાં આવે છે. તે જ સમયે, ખ્રિસ્તીઓ માટે નાતાલનો તહેવાર અને પંજાબીઓ માટે લોહરી અને પોંગલનો તહેવાર ઉજવવામાં આવે છે.10
દરેક ધર્મના તહેવારોની પોતાની વિશેષતા હોય છે. પરંતુ દરેક તહેવારનો હેતુ પ્રિયજનો સાથે તે ક્ષણને પ્રેમ અને ખુશીથી જીવવાનો હોય છે. તેથી જ ભારતમાં દરેક તહેવાર, ધર્મને ધ્યાનમાં લીધા વિના, સાથે મળીને ઉજવવામાં આવે છે.
ધાર્મિક તહેવારો ઉપરાંત, ભારતમાં બે રાષ્ટ્રીય તહેવારો પણ ઉજવવામાં આવે છે, સ્વતંત્રતા દિવસ અને પ્રજાસત્તાક દિવસ. સ્વતંત્રતા દિવસ દર વર્ષે 15 ઓગસ્ટના રોજ ઉજવવામાં આવે છે, જે દિવસે દેશ આઝાદ થયો હતો. જ્યારે 26મી જાન્યુઆરી પ્રજાસત્તાક દિવસ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે.
સ્વતંત્રતા દિવસે, દેશના વડા પ્રધાન ભારતની રાજધાની દિલ્હીમાં લાલ કિલ્લા પર ધ્વજ ફરકાવે છે અને પ્રજાસત્તાક દિવસે, ભારતના રાષ્ટ્રપતિ દ્વારા કાર્યક્રમમાં ધ્વજ ફરકાવવામાં આવે છે.
ભારતની નદીઓ
ભારત કૃષિપ્રધાન દેશ હોવાથી ભારતની નદીઓનું વિશેષ મહત્વ છે. ભારતમાં વિવિધ નદીઓ વહે છે. અહીંની નદીઓને પવિત્ર માનવામાં આવે છે અને સદીઓથી લોકો તેમની પૂજા કરતા આવ્યા છે.
અહીંના મોટાભાગના પવિત્ર સ્થળોએ નદીઓના કિનારે બસ દ્વારા પહોંચી શકાય છે. જેમ અયોધ્યા સરયુ નદીના કિનારે આવેલું છે, વારાણસી ગંગા નદીના કિનારે આવેલું છે, ઉજ્જૈન શિપ્રા નદીના કિનારે આવેલું છે.
ભારતમાંથી સેંકડો નાની નદીઓ વહે છે તેમ છતાં, ગંગા નદી સહિત 200 થી વધુ મોટી નદીઓ છે, જેને ભારતની સૌથી લાંબી નદી કહેવામાં આવે છે, જે ઉત્તરાખંડમાં ગોમુખ ખાતેથી ઉદ્દભવે છે અને ભારતના ઉત્તરીય રાજ્યો, ઉત્તર પ્રદેશમાંથી વહે છે. , બિહાર અને પછી બંગાળમાંથી પસાર થાય છે અને અંતે બંગાળની ખાડીમાં પડે છે.11
ગંગા નદીની પણ ઘણી ઉપનદીઓ છે. ભારતની ઉત્તરની મુખ્ય નદીઓ સિંધુ, જેલમ, રાવી, સતલજ, ચિનાબ, વ્યાસ, ગંગા, જમુના, ચંબલ, મહી, નર્મદા, સોન દામોદર વગેરે છે. ગોદાવરી, કૃષ્ણા, કાવેરી અને તાપ્તી દક્ષિણની મુખ્ય નદીઓ છે.
ભારતના રાજ્યો અને પ્રદેશો
ભારત રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં વહેંચાયેલું છે. ભારતને રાજ્યોનું સંઘ કહેવામાં આવે છે. ભારતમાં હાલમાં કુલ 28 રાજ્યો અને આઠ કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો છે.
વર્ષ 2019 માં, ભારતીય રાજ્ય જમ્મુ અને કાશ્મીરને તેના રાજ્યના દરજ્જામાંથી કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશમાં હટાવી દેવામાં આવ્યું હતું અને લદ્દાખને પણ નવો કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ જાહેર કરવામાં આવ્યો હતો. દાદરા નગર હવેલી અને દીવ અને દમણના બે અલગ અલગ કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોને પણ તેમાં ભેળવી દેવામાં આવ્યા હતા.12
વિસ્તારની દ્રષ્ટિએ રાજસ્થાન ભારતનું સૌથી મોટું રાજ્ય છે. ક્ષેત્રફળની દૃષ્ટિએ ગોવા સૌથી નાનું રાજ્ય છે. ઉત્તર પ્રદેશ વસ્તીની દ્રષ્ટિએ ભારતનું સૌથી મોટું રાજ્ય છે.
ભારતની ધરતી પર મહાન પુરુષોનો જન્મ થયો છે
સદીઓથી ભારતની ધરતી પર અનેક મહાપુરુષોનો જન્મ થયો છે. આ દેશ ઋષિઓનો દેશ છે. આ ધરતી પર ઘણા મહાન ઋષિઓનો જન્મ થયો છે જેમણે ઋગ્વેદ, રામાયણ, મહાભારત જેવા ઘણા પ્રાચીન ગ્રંથોની રચના કરી છે, જે ભારતની વાસ્તવિક સંસ્કૃતિને ઉજાગર કરે છે.13
ગૌતમ બુદ્ધ, મહાવીર સ્વામી, આદિ શંકરાચાર્ય, ગુરુ ગોવિંદ સિંહ, ગુરુ નાનક, રાણી લક્ષ્મીબાઈ, રવીન્દ્રનાથ ટાગોર, મીરાબાઈ જેવા અનેક મહાપુરુષોએ આ ધરતી પર જન્મ લીધો છે અને પોતાના મહાન કાર્યોથી દેશના ઈતિહાસને ગૌરવ અપાવ્યું છે.14
ભારતનું હવામાન અને પર્યાવરણ
ભારતમાં વિવિધ ભૌગોલિક વિસ્તારો હોવાના કારણે હવામાન અને પર્યાવરણમાં વિશાળ વૈવિધ્યતા જોવા મળે છે. દેશમાં મુખ્યત્વે ઉષ્ણકટિબંધીય (tropical) અને નત્તશીતોષ્ણ (subtropical) હવામાન છે, પરંતુ હિમાલયના ઉત્તર ભાગમાં શીત વિસ્તારો પણ છે.
ભારતમાં ચાર મુખ્ય ઋતુઓ હોય છે ઉનાળો (માર્ચ-જૂન), ચોમાસું (જૂન-સપ્ટેમ્બર), શિયાળો (નવેમ્બર-ફેબ્રુઆરી) અને શરદ (સપ્ટેમ્બર-નવેમ્બર). ઉત્તર ભારતમાં શિયાળામાં હિમવર્ષા, જ્યારે દક્ષિણ ભારતમાં આવૃત વરસાદ જોવા મળે છે.15
ભારતનું પર્યાવરણ સંવેદનશીલ અને સમૃદ્ધ જીવસૃષ્ટિ ધરાવતું છે. અહીં વિશ્વવિખ્યાત વન્યજીવન અભયારણ્યો, જેમ કે સુંદરબન, કાઝીરંગા, ગિર અને જિમ કોર્બેટ નેશનલ પાર્ક સ્થિત છે. ઓદ્યોગિકીકરણ અને વનવિનાશના કારણે વાતાવરણ પ્રદૂષણ અને પર્યાવરણ સુરક્ષા મુદ્દાઓ પણ ઉદ્ભવ્યા છે.16
છેલ્લા શબ્દો
મને આશા છે કે તમને ઉપર જણાવ્યા મુજબ ભારત દેશ વિશેની માહિતી ગમી હશે. જો તમને ગમે તો તમારા મિત્રો સાથે શેર કરો, જો તમને કોઈ પ્રશ્ન હોય તો કોમેન્ટમાં ચોક્કસ પૂછો. આભાર
ભારત વિશે વારંવાર પૂછાતા પ્રશ્નો (FAQ)
ભારતની રાજધાની શું છે?
નવી દિલ્હી ભારતની રાજધાની છે, જે દેશનું રાજકીય અને પ્રશાસનિક કેન્દ્ર છે.
ભારતનું કુલ ક્ષેત્રફળ કેટલું છે?
ભારતનું કુલ ક્ષેત્રફળ 32,87,263 ચોરસ કિમી છે, જે તેને વિશ્વનો સાતમો સૌથી મોટો દેશ બનાવે છે.
ભારતમાં કુલ કેટલા રાજ્ય અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો છે?
ભારતમાં 28 રાજ્ય અને 8 કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો છે.
ભારતની સત્તાવાર ભાષા કઈ છે?
હિંદી ભારતની સત્તાવાર ભાષા છે, જ્યારે અંગ્રેજી સહાયક ભાષા તરીકે ઉપયોગમાં લેવામાં આવે છે.
ભારતનો સૌથી લાંબો નદી કયો છે?
ગંગા નદી ભારતની સૌથી લાંબી નદી છે, જે 2,525 કિમી લાંબી છે.
બીજા દેશ વિશે જાણો:
સંદર્ભ (Reference)
- વિકીપીડિયા (India Page) – https://en.wikipedia.org/wiki/India ↩︎
- ભારત સરકારની સત્તાવાર વેબસાઇટ – https://www.india.gov.in ↩︎
- વિકીપીડિયા (India Page) – https://en.wikipedia.org/wiki/India ↩︎
- ભારતનું નકશા વિભાગ (Survey of India) – https://surveyofindia.gov.in ↩︎
- ભારત સરકારની સત્તાવાર વેબસાઇટ – https://www.india.gov.in ↩︎
- વિકીપીડિયા (India Page) – https://en.wikipedia.org/wiki/India ↩︎
- ભારતીય પર્યટન વિભાગ – https://www.incredibleindia.org ↩︎
- ભારતીય પર્યટન વિભાગ – https://www.incredibleindia.org ↩︎
- વિકીપીડિયા (India Page) – https://en.wikipedia.org/wiki/India ↩︎
- વિકીપીડિયા (India Page) – https://en.wikipedia.org/wiki/India ↩︎
- ભારતનું નકશા વિભાગ (Survey of India) – https://surveyofindia.gov.in ↩︎
- ભારત સરકારની સત્તાવાર વેબસાઇટ – https://www.india.gov.in ↩︎
- વિકીપીડિયા (India Page) – https://en.wikipedia.org/wiki/India ↩︎
- વિકીપીડિયા (India Page) – https://en.wikipedia.org/wiki/India ↩︎
- ભારતીય હવામાન વિભાગ (IMD) – https://mausam.imd.gov.in ↩︎
- ભારતીય હવામાન વિભાગ (IMD) – https://mausam.imd.gov.in ↩︎
